Daniël Duvelaer en de fraude in Italië

De drie zonen van Pieter Duvelaer en Anna Velters maakten snel carrière. Pieter en Abraham verwierven een positie in de stadsregering van Middelburg maar Daniëls loopbaan bracht hem in het buitenland, in Italië.

Kapers

Op voordracht van de Staten van Zeeland werd Daniël Duvelaer omstreeks 1695 benoemd tot commissaris over de princen (de buit) die door kapers (voorzien van een commissiebrief van de Staten van Zeeland) in het Middellandse Zeegebied werden opgebracht. Daniël woonde in Livorno, Italië, en werkte daar onder leiding van Nederlands consul Giacomo (Jacob) Calckberner.

Livorno, ca 1700.

De kapers of commissievaarders maakten vijandelijke schepen en hun lading buit met toestemming van de Staten van Zeeland. Daniël Duvelaer zag toe op de veiling van de buit. Van de opbrengst ging een percentage naar Zeeland en naar de stadhouder.

Werd een veiling buiten de boeken gehouden - een geval van fraude dus - dan 'hoefde' dat percentage natuurlijk niet te worden afgedragen. Een paar jaar na zijn aanstelling was Daniël Duvelaer betrokken bij een dergelijke fraudezaak.

Fraude

De fraude betrof de schepen Walcheren en Koningin Maria met als kapiteins respectievelijk Willem en Jan Credo. De kapiteins hadden in de Middellandse Zee verschillende Franse schepen veroverd en binnengebracht in de haven van Livorno. De veiling van de schepen stond onder leiding van consul Calckberner en Daniël Duvelaer. Alle betrokkenen, inclusief de boekhouders van de schepen, Jan en Jacob Sautijn, werden voor de Hoge Raad gedaagd. Toch behield Daniël zijn baan, evenals consul Calckberner.

Postmeester Duvelaer

Omstreeks 1702 keerde Daniël Duvelaer terug naar Middelburg. Hij werd benoemd tot postmeester van Middelburg, een lucratieve baan waarvoor hij 2250 ponden Vlaams aan recognitie betaalde.

Aanvankelijk bleef hij bij zijn moeder Anna Velters en zijn broers en zusters in Huis 's-Hertogenbosch aan de Vlasmarkt wonen. In 1704 kocht hij een eigen huis aan de Herenstraat in Middelburg. Hij woonde daar met zijn personeel (twee boden) en had zijn eigen rijtuig (een chaise) met paard.

Politiek succes voor de broers Duvelaer

De kroning van stadhouder Willem III tot koning van Engeland in 1689 inspireerde Abraham Duvelaer op jeugdige leeftijd tot de bovenstaande kalligrafie.

Als men Holland tot den Val dagt te Brengen in Oranje

Wiert hij Conink van Brittanje

En sloeg wijsselijck de Bal Van Authoriteit na boven

Tot verwondering van elk een

Meerder, als men kon geloven

Al ten dienste Van 't gemeen

Abraham studeerde net als zijn vader Pieter Duvelaer (1647-1703) rechten in Leiden. Na voltooiing van zijn studie deed hij een greep naar de macht in Middelburg. Met succes. Na het overlijden van koning stadhouder Willem III in 1702 waren er politieke onrusten uitgebroken. In Middelburg slaagde een opstandige groep regenten erin om een sterke positie in de stadsregering te veroveren. De leiding van de opstandelingen was in handen van Fannius.

Zeeuwsche Rommelzo

Ook de bevolking werd bij de strijd betrokken. In het politieke pamflet 'Zeeuwsche Rommelzo' komt de naam Bramtje Duvelaer voor als aanhanger van Fannius. Abraham en zijn broer Pieter Duvelaer de Jonghe waren inderdaad felle partijgangers van de nieuwe stroming.

Pieter verkeerde in de situatie dat hij zowel kiezer als secretaris van Middelburg was. Als secretaris steunde en maakte hij deel uit van de nieuwkomers. Daarmee was hij een luis in de pels van de kiezers die de oude garde bleven steunen. Kiezer Pieter van Rosmaele vond dat beide ambten niet te verenigen waren en probeerde Pieter Duvelaer de Jonghe uit het kiezerscollege te zetten. Duvelaer reageerde met een gedrukt pamflet waarin hij zijn verwondering over Van Rosmaele uiteenzette en diens woorden weerlegde. Het pamflet liet hij door een notaris en twee getuigen aanbieden aan de eerste kiezer van het kiezerscollege. Daarmee was de kous af, Pieter Duvelaer de Jonghe bleef kiezer.

Tegen-coup

De kiezers bleven zich tegen de nieuwe machtshebbers verzetten. In 1704 vormden zij de kern van een groep regenten die een tegen-coup beraamde. Pieter Duvelaer de Jonghe maakte geen deel van hen uit, hij verscheen niet op de vergadering waarin de plannen voor de machtsgreep uiteengezet werden. Gelukkig voor hem, want de coup-de-force eindigde in een mislukking en betekende voor veel regenten het definitieve politieke einde. De gebroeders Duvelaer zaten echter voorgoed in het zadel. Pieter Duvelaer de Jonghe bleef secretaris, Abraham Duvelaer werd in 1705 benoemd tot raad en in 1712 tot burgemeester van Middelburg.

De derde broer, Daniël, maakte ook carrière, maar op een heel ander gebied en op geheel andere wijze. Een wijze die zijn sluwe vader niet had misstaan.

Pieter Duvelaer sterft zonder ambitie waar te maken

Van alle politieke aspiraties kwam niets meer terecht. Pieter Duvelaer, eigenaar van Huis 's-Hertogenbosch sinds 1682, ijverde jarenlang voor terugkeer in de stadsregering van Middelburg. Tevergeefs, hij stierf op 56-jarige leeftijd in de zomer van 1703.

Pieter Duvelaer werd begraven in de Nieuwe Kerk te Middelburg. Op zijn graf prijkte zijn familiewapen, een goud en rood gegeerd schild met als helmteken een lopende haas achter gouden korenaren gemeleerd met groene takken. Het wapen werd vastgehouden door twee zilveren staande honden, rechts een brak en links een windhond.

Zijn weduwe Anna Velters bleef met hun vijf kinderen in Huis 's-Hertogenbosch aan de Vlasmarkt te Middelburg wonen. De twee jongsten waren Anna Catharina en Johanna Maria. De oudste drie kinderen - Pieter junior, Abraham en Daniël - zouden gauw het ouderlijk huis verlaten. De middelste zoon zou het ambt veroveren, waarvan zijn vader alleen maar had kunnen dromen: dat van burgemeester van Middelburg.

Pieter Duvelaer filius Petri (Oostkapelle 1647 - 9 juni 1703 Middelburg)