Bouwfraude?

De reputatie van Pieter Duvelaer, eigenaar sinds 1682 van Huis 's-Hertogenbosch in Middelburg, was een rijke voedingsbodem voor geruchten en anekdotes. Daaronder zijn twee verhalen over bouwfraude. Huis 's-Hertogenbosch zou gedeeltelijk betaald en gebouwd zijn met geld en materialen die bestemd waren voor de bouw van de Oostkerk.

De Oostkerk werd gebouwd tussen 1646 en 1667 en werd evenals Huis 's-Hertogenbosch opgetrokken in de stijl van het Hollands Klassicisme. De bouw van de kerk verliep verre van voorspoedig en lag regelmatig stil wegens geldgebrek. Er werd zelfs een stedelijke belasting op wijn en bier geheven om de kerk te kunnen voltooien. Diverse bouwmeesters waren bij het werk betrokken: Bartholomeus Drijfhout, Pieter Post, Arent van 's-Gravesande en stadstimmerman Louys Jolijt.

Eén van de verhalen werd opgetekend door de stadsarchivaris H.M. Kesteloo in 1901: "De overlevering zegt, dat het geld, dat voor den bouw van deze kerk bestemd was, gebruikt zou zijn voor den bouw van huizen van particulieren. Schoon de waarheid daarvan niet bewezen is, gaven de handelingen van het stadsbestuur wel aanleiding tot de verspreiding van zoodanige geruchten, door stads werklieden te laten arbeiden en stads materialen te laten gebruiken aan gebouwen van particulieren; maar volgens de rekeningen werden de kosten aan de stad vergoed. Zoo vindt met, dat van de erfgenamen van den burgemeester Joos Duvelaer £170:16:3 werd ontvangen voor overgenomen materialen en verschoten arbeidsloon 'by stadts werkvolck aen den huysen van den voorseiden heer zaliger verdient' van maart 1666 tot 28 september 1669. Van Pieter Duvelaer werd terzelfder zake £241:6:1 ontvangen over het tijdvak 16 augustus 1670 tot mei 1671. Mr Christiaan Thibaut betaalde £22:14:9 'over eenich werck by stadtwerkvolck tsynen huyse gedaen'".

Het andere verhaal werd opgeschreven door regent Michiel Michielsen in zijn Burlesque Notulen (gedateerd: januari 1678): “De agt- en twintig Duizent Ponden, die Middelburg aan schulden hadde, was gekomen, zoo als wij voren hebben aangetoond, door het bouwen van de Oostersche Kerk en de huizen in de Gortstraat, Vlaschmarkt, en het huis te Poppendamme, zoo als men zegt daar onder bedongen zouden zijn geweest, toebehoord hebbende de Mauregnault, en op de Vlaschmarkt Duivelaar.”

Beide verhalen zijn anekdotes. Pieter Duvelaer kocht Huis 's-Hertogenbosch pas in maart 1682. Voor die tijd woonde er geen Duvelaer aan de Vlasmarkt.