woensdag 30 december 2009

De streken van Pieter Duvelaer

Huis 's Hertogenbosch kreeg in maart 1682 een nieuwe eigenaar, de 35-jarige mr Pieter Duvelaer (1647-1703). Hij was getrouwd met Anna Velters (-1720). Het echtpaar had vijf jonge kinderen: Pieter, Daniël, Abraham, Anna Catharina en Johanna Maria.

Pieter Duvelaer en Anna Velters

Pieter had rechten gestudeerd in Leiden en was afgestudeerd op maritiem recht. Na zijn studie werd hij afwisselend schepen, raad en thesaurier in de stadsregering van Middelburg.
In de negentiende eeuw ging het verhaal dat hij door Anna Velters te trouwen een rijk man werd. Inderdaad bracht zij veel geld mee in het huwelijk, een erfenis van haar vader. Pieter Duvelaer gebruikte het in 1672 voor de verbouwing van hun huis de Croone aan de Langedelft te Middelburg.

Het echtpaar werd echter nog veel rijker dankzij Anna's afkomst en Pieters rechtsgeleerdheid. Anna's vader was namelijk Reijnier Velters, telg uit de steenrijke en vooraanstaande Zeeuwse familie. En hoewel zij een som geld van haar vader had geërfd, liet de familie haar niet meedelen in andere erfenissen. Dat kwam omdat haar moeder, Maria Henderiks, de dienstmeid van de familie was. Anna hoorde er niet echt bij.
Pieter Duvelaer ijverde voor de officiële erkenning van Anna. De achterliggende gedachte was ook voor tijdgenoten overduidelijk: geld. Een regent uit Vlissingen schreef in 1680 hierover op rijm:

D'heer Duvelaer hadt een wijff getrouwt
die bij d'Heer Velters meidt gemaakt was,
En aan een brave ponke goudt
door Velters codicil geraakt was,
Omdat er was in dit gewest,
door trouw communio bonorum
Dan kon hij sijnde Velters bloed,
wanneer er iemand quam te sterven
In 't fidei commissaire goed
soo wel als andere Vrinden erven
Dog Velters Vrienden altemaal,
versogten aan de Heeren Staaten
Door een Request Antidotaal
dat men 't versoeck niet toe sou laaten
De naam was haar bij testament
van Annetie Reijniers gegeven
Hij hadt haar nimmermeer erkendt
voor eijge dogter in sijn leeven
Sij was bij boeren opgevoedt
te Mesplaets in de Kemperlanden
Daar na gezogt zij door haar goedt
in Domine van Heuvelt handen
Indien haar vader niet verstont
haar selfs te naturaliseeren
Hoe kon haar dan den Staat terstont
op een request legitimereeren
T'wiert evenwel geconcludeert
al was het contra bonos mores
En sij wiert gelegitimeert
alleenelijk quo ad honores
Een raadsman bragt daar bij te pas,
dat men haar niet wettig kon verklaaren
Omdat er al prescriptie was,
want z' had al meer als dertig jaaren.

In haar verzoek om erkenning betoogde Anna Velters dat het haar te doen was om de eer. Haar vader was 'zonder solemnisatie van houwelijck' door een 'ontijdige doot' van haar moeder gescheiden. Haar vader en moeder waren bovendien nooit eerder getrouwd geweest en hadden geen andere kinderen. Verder was zij zelf inmiddels 'aen een honorabel geslachte getrouwt'. Gealarmeerde 'Vrunden in de Familie van de Velters' dienden meermalen verzoeken in om gehoord te worden in de kwestie. Toch verleenden de Staten van Zeeland Anna Velters in december 1680 haar de begeerde 'brieven van legitimatie'. Zij bepaalden daarbij evenwel dat de status slechts van toepassing was op de 'eer en weerdigheyt' en geen recht gaf op 'eenige erfenisse ofte andere voordeele'. Dat was een gevoelige tegenvaller. Vooral omdat het voorgaande jaar een neef van Anna was overleden. Maar Pieter Duvelaer had meer pijlen op zijn boog... In maart 1682 was hij in staat het Huis 's-Hertogenbosch te kopen.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten